Budżetowe konsekwencje żywiołowego rozprzestrzeniania się miast dla samorządów gminnych

Monografia poświęcona została finansowym skutkom zjawiska urban sprawl, które określane jest jako rozproszona przestrzennie lokalizacja zabudowy w gminach otaczających miasta na skutek niekontrolowanych procesów suburbanizacyjnych. Na gruncie nauk ekonomicznych wypracowano wiele modeli i teorii wyjaśniających procesy przemian przestrzennych obszarów miejskich, w tym procesów suburbanizacyjnych. Nie ma jednak takich koncepcji, które wyjaśniałyby suburbanizację charakteryzującą się rozproszeniem zabudowy w przestrzeni, tzn. takiej lokalizacji zabudowy w gminie, która cechuje się: brakiem pogrupowania w zwarte osady, brakiem ciągłości przestrzennej między zabudową, niskim skupieniem i gęstością zabudowy oraz dużym oddaleniem zabudowy od miasta centralnego. W pracy zaprezentowano, w jaki sposób takie zagospodarowanie przestrzenne wpływa na kondycję budżetową gmin. W pracy wyjaśniono istotę żywiołowego rozprzestrzeniania się miast, jego związki z budżetem gminy, jak również wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące budżetowych skutków procesów przemian przestrzennych obszarów miejskich. Przedstawiono oryginalny ilościowy pomiar żywiołowego rozprzestrzeniania się miast. Zaproponowano metodę oceny struktury przestrzennej z wykorzystaniem siatki kwadratów o boku 1 km i 500 m. Metoda ta umożliwia kwantyfikację rozprzestrzeniania się miast pod kątem żywiołowego rozłożenia zabudowy w przestrzeni. Liczbowo ujęte cechy zagospodarowania przestrzennego stały się zmiennymi wejściowymi do zaprezentowanych badań. Przedstawiono analizę związków cech struktury przestrzennej z kilkudziesięcioma dochodowo-wydatkowymi kategoriami budżetowymi opisującymi sytuację finansową jednostek terytorialnych na poziomie gminnym.

Treść:
1. Urban sprawl jako zjawisko przemian przestrzennych obszarów miejskich
2. Przemiany przestrzenne obszarów miejskich w świetle wybranych koncepcji teoretycznych
3. Determinanty zależności finansów lokalnych i zagospodarowania przestrzennego
4. Propozycja metody oraz egzemplifikacja pomiaru żywiołowego rozprzestrzeniania się miast w Polsce
5. Związki zagospodarowania przestrzennego z kondycją budżetową gmin w Polsce